Zarlıçanak mantarı veya Amanita submembranacea, Amanitaceae familyasına ait bir mantardır. Zarlıçanak mantarının genç örneklerinde şapkanın kenarları, geri kalanına göre daha soluk renkli ve belirgindir. Şapka, çeşitli renklerde olabilmekle birlikte genelde kahverengi, gri veya zeytin rengidir. Çoğu bölgede köknar, huş, karaçam ve ladin ağaçlarıyla birlikte görülen mantar asitli, organik ve derin topraklarda yetişir. Bazı kaynaklar, mantarın pişirildiğinde yenilebilir olduğunu, ancak içindeki toksinler nedeniyle çiğ halde toksik olduğunu söylemektedir. Ancak her ihtimale karşı mantarın toplanması ve tüketilmesi önerilmemektedir.
Zarlıçanak Mantarı (Amanita Submembranacea) Özellikleri
Taksonomi: 1975’te ünlü Fransız mikolog Marcel Bon bu türü tanımlamış ve ona Amanitopsis submembranacea adını vermiştir. Bundan dört yıl sonra Alman mikolog Frieder Gröger, mantarı Amanita submembranacea olarak tanımlamıştır.
Etimoloji: Mantarın ismindeki “submembranacea” sıfatı, gövdenin tabanındaki belli belirsiz ve narin volvayı nitelemektedir. “Amanita” ise mantarın cinsini ifade etmektedir.
Ekoloji: Mikorizal olarak genelde yaprak iğne yapraklı ağaçların olduğu ormanlarda yaşamaktadır. Asitli ve organik maddeli topraklarda yetişmektedir. Haziran ila Eylül ayları arasında görülmektedir. Tek başına veya küçük gruplar halinde rastlanabilir.
Şapka: Genç örneklerde şapkanın kenarları, geri kalanına göre belirgin bir şekilde soluktur. Ancak şapka genişledikçe bu durum ortadan kalkabilir. Şapkanın rengi genelde kahverengi, gri veya zeytin rengidir. Şapkanın kenarları çizgilidir. Şapka başlarda dışbükey olup sonra düzleşmektedir. 6 ila 10 cm çapındadır.
Lameller: Krem rengi ila beyaz renktedir. Olgunlaştıkça griye veya kahverengiye döner. Lameller saptan bağımsızdır. Kısa solungaçlar düzensiz bir şekilde dağılmıştır.
Sap: Soluk gridir. 8 ila 15 cm uzunluğunda ve 1-2 cm çapındadır. Taban kısmı hafif şişkindir. Yüzük yoktur.
Eti: Beyazdır veya hafif sarımsıdır. Ayırt edici bir tadı yoktur.
Kokusu: Ayırt edici bir kokusu yoktur.
Spor baskısı: Beyazdır.
Benzerleri: Benzerlerinden bir tanesi Amanita ceciliae’dir. Bu mantarda şapkanın kenarları soluktur ve zeytin rengidir. Ancak volva kısmı belli belirsiz değil, belirgindir. Amanita virosa da zarlıçanak mantarına benzemekle birlikte bu mantarın sap kısmı pürüzsüzdür. Amanita umbrinolutea, kahverengi-sarı olmasıyla zarlıçanak mantarına benzese de şapkasında genelde kalıntı yoktur. Son olarak Amanita battarrae, zarlıçanak mantarı ile aynı ortamda görülebilir ve şapkası sarı-zeytin rengindedir.
Yenilebilirlik ve toksisite: Zarlıçanak mantarı, oldukça nadir görülen bir türdür. Yüzüksüz Amanita türleri genelde yenilebilir olsa da bu mantarın yenilebilir olup olmadığı kesin değildir. Bu nedenle zarlıçanak mantarını toplamamak ve tüketmemek gerekir.
