Meşe mantarı ya da Amanita vaginata, çuval benzeri bir volvası ile çizgili kenarlara sahip şapkası bulunan grimsi-kahverengimsi bir mantardır. Genelde yerleşim yerlerinin yakınlarında bulunan meşe mantarına ormanlık bölgelerdeki çimenlik alanlarda da rastlanabilir. Meşe mantarı, yenilebilir Amanita türlerinden biri olmakla birlikte bu mantarın tüketilmesi genelde tavsiye edilmemektedir. Meşe mantarında diğer bazı Amanita türlerinde bulunan psikoaktif maddeler bulunmasa da bu mantarın uzun vadede tüketiminin ne sonuçlar doğuracağı bilinmemektedir.
Meşe Mantarı (Amanita Vaginata) Özellikleri
Taksonomi: Fransız mikolog Jean Baptiste Francois (Pierre) Bulliard, 1782’de bu türü tanımladığında, ona Agaricus vajinatus adını vermiştir. 1783’te İsveçli mikolog Elias Magnus Fries mantarı Amanita cinsine almış ve Amanita vaginata adını vermiştir.
Etimoloji: Mantarın isminde bulunan “vaginata” sıfatı, Latince “vaginatus”tan gelmektedir ve “kılıf ile korunan” anlamındadır. Bu sıfat, mantarın tabanını çevreleyen volvasının şekline atıfta bulunmaktadır. Mantarın ismindeki “Amanita” ise ait olduğu cinsi ifade etmektedir.
Ekoloji: Meşe ve diğer sert ağaçlarla birlikte mikorizal olarak yaşar. Genellikle yerleşim bölgelerinin yakınlarında yetişir. İlkbahar sonu ila yaz ve sonbahar aylarında görülür.
Şapka: 3-10 cm çapındadır. Başlangıçta oval olan şapka zamanla dışbükey veya neredeyse düz hale gelir. Başlangıçta yapışkan olan şapka ıslandığında da yapışkan hale gelir. Rengi grimsi-kahverengimsidir. Kenarları 1 cm veya daha fazla olacak şekilde yivlidir.
Lameller: Gövdeden bağımsız veya gövdeye hafifçe yapışıktır. Beyazdır. Birbirine yakın veya sıktır.
Sap: 7-15 cm uzunluğunda ve 0,5-2 cm kalınlığındadır. Tepeye doğru hafifçe sivrilen yapıdadır. Keldir veya grimsi pulları vardır. Yüzüğü yoktur. Tabanında grimsi veya kahverengimsiye dönebilen çuval benzeri beyaz volvası vardır.
Eti: Beyazdır. Kesildiğinde rengi değişmez.
Kokusu: Belirgin bir kokusu yoktur.
Spor baskısı: Beyazdır.
Benzerleri: Amanita ceciliae, üzerindeki gri peçe parçaları ve turuncumsu şapkası ile meşe mantarından ayrılmaktadır. Ayrıca bu türün üzerinde yılan derisine benzer bir desen bulunmaktadır.
Amanita caesarea, meşe mantarına benzer bir tür olmakla birlikte şapkası açık turuncudur ve kenarları çizgilidir. Mantarın sap kısmı ise sarı renktedir.
Amanita crocea ise sarımsı-turuncumsu bir şapkaya sahiptir. Lamelleri ise krem rengidir. Bu mantarın hoş bir kokusu ve yemişe benzer tadı vardır.
Yenilebilirlik ve toksisite: Meşe mantarı, yenilebilir olmakla birlikte değerli bir mantar değildir. Bununla birlikte Amanita cinsine ait mantarlar arasında dünyanın en zehirli mantarları bulunduğu için dikkatli olunmalı ve Amanita mantarlarını yalnızca uzman kişiler toplamalıdır.
