Aslan yelesi mantarı veya Latince ismiyle Hericium erinaceus, sağlık üzerinde pek çok faydası bulunan tıbbi bir mantardır. Bilimsel araştırmalar, antioksidanlar ve beta-glukan başta olmak üzere aslan yelesi mantarında bulunan çeşitli maddelerin sağlık açısından iyileştirici etkileri olduğunu göstermektedir.

Olgunlaştıkça görüntüsü aslan yelesine benzeyen bu mantar, çiğ ya da pişmiş olarak tüketilebildiği gibi kurutulmuş olarak da tüketilebilmektedir. Mantarın toz halini çay ve kahve gibi içeceklerin yanı sıra smoothie’lere eklemek de mümkündür. Hatta aslan yelesi mantarını takviye olarak piyasaya sunan markalar da bulunmaktadır.

Aslan yelesi mantarının vücut üzerindeki olumlu etkileri arasında en önemlilerinden bir tanesi beyin açısından sağladığı faydalardır. Aslan yelesi mantarının beyin hücrelerini destekleyerek Alzheimer’a karşı koruma sağlayabileceğini gösteren araştırmalar bulunmaktadır. Aslan yelesi mantarı ve Alzheimer hastalığı arasındaki ilişkiyi ve bu mantara dair merak ettiğiniz şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.

Aslan Yelesi Mantarı Nedir?

Latince ismi Hericium erinaceus olan aslan yelesi mantarı, Doğu Asya’da yüzyıllardır hem gıda olarak hem de tıbbi amaçlarla tüketilen bir mantardır. Çin’de ve Japonya’da bağırsak sağlığını ve kanser tedavisini desteklemek için kullanılmakta olan mantarın aynı zamanda uykusuzluk gibi merkezi sinir sistemiyle ilgili sorunlarda da kullanıldığı bilinmektedir.

Aslan yelesi mantarının gövdesinde ve miselyum adı verilen kök kısmında bulunan maddelerin sağlık üzerinde pek faydasının olduğu düşünülmektedir. Aslan yelesi mantarının içerdiği antioksidanlar, antiinflamatuar maddeler ve sinir büyüme faktörü (NGF), sağlık üzerinde faydaları bulunan maddelerden bazılarıdır.

Aslan yelesi mantarındaki aktif bileşenler arasında polisakkaritler, erinasinler, heriserinler, steroidler, alkaloidler ve laktonlar vardır. Bu bileşenler, vücudun serbest radikallere ve inflamasyona karşı korunmasına yardımcı olmakta ve sinir hücrelerinin gelişimini ve yenilenmesini desteklemektedir.

Özellikle mantarda bulunan sinir büyüme faktörü (NGF), beyin sağlığı ve nöron iletimi açısından hayati bir önem taşımaktadır. Nöron iletimi, sinirlerin sinir sistemi yoluyla impuls (sinyal) iletme becerisini ifade etmektedir. Aslan yelesi mantarının bu sayede beyni Alzheimer’ın neden olacağı zarara karşı korumaya yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Aslan Yelesi Mantarı Alzheimer’a Karşı Korur mu?

Aslan yelesi mantarının Alzheimer hastalığı olan kişiler için faydalı olabileceğini gösteren bazı araştırmalar bulunmaktadır. Bu araştırmalara göre mantardaki herisenon ve erinasin adı verilen bileşikler beyindeki nöronların büyümesinde, korunmasında ve hayatta kalmasında önemli bir rolü olan sinir büyüme faktörü ya da NGF üretimini desteklemektedir.

Aslan yelesi mantarının, NGF üretimini ve yeni beyin hücrelerinin büyümesini destekleyerek Alzheimer hastalığının beyin hücrelerinde neden olduğu dejenerasyona karşı korunmaya yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Bu konuda Alzheimer hastaları üzerinde yapılan bir araştırmada aslan yelesi takviyesi kullanan hastaların, kullanmayan hastalara göre daha iyi beyin fonksiyonlarına sahip oldukları görülmüştür.

Alzheimer ve aslan yelesi mantarı arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmada mantarın aynı zamanda hafif bilişsel bozukluğu olan kişilerde dikkati ve bilişsel işlevi geliştirdiği anlaşılmıştır. Başka bir çalışma ise aslan yelesi tüketmenin sağlıklı yetişkinlerde bilişsel işlev bozukluğunu önlediğini göstermiştir.

Aslan yelesi mantarının Alzheimer belirtileri üzerinde sağlayabileceği düşünülen faydalar genel olarak şu şekildedir:

Bilişsel işlevin iyileştirilmesi

Aslan yelesi mantarının sağlıklı yetişkinlerde dikkatin, konsantrasyonun ve çalışma belleğinin iyileştirilmesinde etkili olduğu görülmüştür. Bu sayede mantarın dikkat ve konsantrasyonla ilgili sorunları olan Alzheimer hastaları açısından faydalı olabileceği düşünülmektedir.

İnflamasyonu azaltılması

Aslan yelesi mantarının antiinflamatuar özellikleri, bilişsel gerileme ve Alzheimer ile ilişkili olarak görülen beyindeki oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabilir.

Sinir büyüme faktörünün (NGF) arttırılması

Aslan yelesi mantarında bulunan herisenon, herisistin ve erinasin gibi bileşikler, beyindeki nöronların gelişmesinde ve korunmasında çok önemli bir rol oynayan bir protein olan NGF’nin arttırılmasını sağlar. NGF’nin artması, beyindeki nöronların büyümesini ve onarımını sağlayarak bilişsel işlevi arttırabilir ve Alzheimer belirtilerini azaltabilir.

Nörotransmiterlerin modülasyonu

Aslan yelesi mantarı takviyesi asetilkolin, dopamin ve fosfodiesteraz-4 gibi nörotransmiterler ve enzimler üzerinde olumlu etkilere sahip olabilir. Bu da Alzheimer hastalarında dikkati ve konsantrasyonu arttırmaya, ruh halini desteklemeye yardımcı olabilir.

Aslan yelesi mantarının Alzheimer belirtilerini iyileştirmeye yardımcı olduğunu gösteren araştırmalar umut vadedici olmakla birlikte bunlardan elde edilen sonuçların doğrulanması ve uygun dozun belirlenmesi için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini unutmamak gerekir.

Aslan Yelesi Mantarının Zararları Var mı?

Aslan yelesi mantarı yüzyıllardır geleneksel tıpta kullanılan bir mantar olduğu için tüketimi genellikle güvenli olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte aslan yelesi mantarı tüketirken aşağıda yer alan olası yan etkilerin farkında olmak gerekir:

  • Alerjik reaksiyon: Mantarda bulunan bazı maddeler alerjisi olan bireylerde kızarıklık, kurdeşen, kaşıntı ve nefes almada zorluk gibi sorunlara yol açabilir.
  • Mide-bağırsak sorunları: Aslan yelesi mantarını çok fazla miktarlarda tüketmek mide rahatsızlığına, ishale ve diğer mide-bağırsak sorunlarına yol açabilir.
  • İlaçlarla etkileşim: Aslan yelesinde bulunan maddelerden bazıları kan sulandırıcılar dahil olmak üzere bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle kullandığınız herhangi bir ilaç varsa aslan yelesi mantarı gibi takviyeler kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Aslan yelesi mantarını gıda olarak tüketmenin, mantarda bulunan maddelere karşı alerjisi olan bireyler haricinde genel olarak güvenli olduğunu unutmayın. Bununla birlikte aslan yelesi mantarı takviyelerinin ne dozda ve ne süre kullanılması gerektiği tam olarak bilinmediği için mantarı yalnızca yiyecek olarak tüketmeniz faydalı olacaktır.